رژیم کتوژنیک یا به طور مخفف کتو، یک متد رژیمی جدید است که در آن مصرف کربوهیدرات کاهش یافته و مصرف چربی ها افزایش
می یابد. ضمنا مصرف پروتئین ها نیز تا حدی تعدیل می شود. چنین رویکردی در نهایت بدن را به یک وضعیت متابولیکی خاص به نام
“کتوسیس” می رساند، که به آن متابولیسم چربی سوز نیز می گویند.
بطور خلاصه میتوان گفت هدف رژیم های کتوژنیک سازگار نمودن بدن با سیستم سوخت و ساز چربی محور است، که در آن بدن
برای تامین نیازهای روزمره خود به انرژی به جای روی آوردن به منابع قندی و کربوهیدرات، از چربی های سالم به عنوان سوخت
اصلی استفاده می کند. نتیجه در پیش گرفتن چنین رژیمی از بین رفتن بافت های چربی اضافی در بدن، افزایش سطح انرژِی و
پایداری، تعدیل هورمون های زنانه و سلامت پوست، مو و ناخن های شماست. این نتایج حداکثر پس از 4 هفته از اجرای رژیم
کتو خود را نشان خواهند داد.
اگر در روز کمتر از 50 گرم از کربوهیدراتها را مصرف کنید، در نهایت انرژی بدن شما (قند خون که بدن میتواند سریع مصرف کند) تمام میشود. این معمولا بین 3 تا 4 روز طول میکشد. سپس بدن برای انرژی شروع به شکستن پروتئین و چربی میکند که میتواند به کاهش وزن شما کمک کند.
رژیم کتوژنیک یک راه موثر برای کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به عوامل بیماریزا است (1, 2, 3, 4, 5, 6). در واقع، تحقیقات نشان میدهد که رژیم کتوژنیک اگر جایگزین رژیمهای غذایی کم چرب شود، برای کاهش وزن بسیار موثر است (7, 8, 9, 10). علاوه بر این، در رژیم کتو نیازی نیست که به صورت دقیق میزان کالری دریافتی را به دقت بررسی کنید (11).
یک مطالعه نشان داد، افرادی که در رژیم غذایی کتوژنیک قرار دارند 2.2 برابر وزن کمتری نسبت به افرادی که رژیم کم کالری دارند، وزن کم کردند. همچنین سطح کلسترول تری گلیسیرید و HDL نیز در افرادی که رژیم کتو داشتند، بهبود یافته است (12).
دلایل مختلفی وجود دارد که رژیم کتوژنیک تاثیرات بیشتر و بهتری به نسبت رژیمهای غذایی کم چرب دارد. یکی از دلایل این است که در کاهش وزن با رژیم کتوژنیک، میتوانید کاهش وزن بیشتری زیرا را به نسبت رژیمهای کم چرب داشته باشید، در حالتی که احساس گرسنگی نخواهید داشت.
رژیم غذایی کتوژنیک مثل سایر رژیمهای غذایی با کربوهیدرات بسیار محدود هستند، هر چند به دلیل کنترل شده بودن مصرف پروتئین در این رژیم احتمالا شاهد تشدید این مزایا خواهید بود. محدود بودن پروتئین مصرفی نه تنها تولید کتونها در بدن را افزایش میدهد، بلکه باعث کاهش سطح انسولین (هورمون ذخیرهساز چربی در بدن) هم میشود.
در ادامه با مزایای رژیم غذایی کتوژنیک برای سلامت بدن و کاهش وزن آشنا میشویم.
رژیم کتوژنیک نسبت به رژیمهای دیگر ممکن است در 3 تا 6 ماه نخست باعث کاهش وزن بیشتری شود. این ممکن است به این دلیل باشد که بدن به کالری بیشتری برای تبدیل چربی به انرژی نیاز دارد نسبت به کالری که برای تبدیل کربوهیدارت به انرژی نیاز است. دهها پژوهش سطح بالای پزشکی نشان دادهاند که رژیم های کم کربوهیدرات و کتوژنیک در مقایسه با سایر برنامه های غذایی بیشترین تاثیر را در کاهش وزن شرکت کنندگان داشته اند.
انسولین یک هورمون است که به بدن این امکان را می دهد تا قند را ذخیره یا به عنوان سوخت مصرف کند. رژیم کتوژنیک به شما کمک می کند تا سوخت را ازاین طریق سریع تر بسوزانید. پس نیازی به ذخیره سازی آن ندارید. این بدان معناست که بدن انسولین کمتری می سازد چون نیاز کمتری به آن دارد. این موضوع به شما کمک می کند تا در برابر برخی از انواع سرطان مقاوم تر باشید و حتی سرعت رشد سلول های سرطان را کاهش می دهد. اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است (13, 14, 15, 16).
عجیب به نظر میرسد که رژیمی که چربی بیشتری دارد، باعث افزایش چربی خوب و کاهش چربی بد شود، اما رژیم کتوژنیک آن را انجام میدهد. این ممکن است به این دلیل باشد که تولید انسولین کمتر (که نتیجه این رژیم است) می تواند از تولید بیشتر کلسترول توسط بدن جلوگیری کند. این بدین معناست که شانس شما برای داشتن فشار خون بالا، شریانهای سخت شده، نارسایی قلبی و دیگر شرایط قلبی کاهش مییابد.
کربوهیدراتها با شرایط پوست مرتبط هستند. پس کم کردن آنها ممکن است کمک کند. با کاهش انسولین، رژیم کتوژنیک به کاهش شیوع آکنه کمک میکند. انسولین در بدن شما میتواند باعث ترشح هورمونهای دیگری شود که سبب بیماری شوند (17).
رژیم غذایی کتوژنیک نه تنها باعث لاغری و کاهش وزن میشود، بلکه بهترین روش برای معکوس کردن روند پیشروی بیماری خطرناک دیابت نوع 2 هم به شمار می رود. دلیل این امر هم کاهش طبیعی سطح قند خون و حذف اثر منفی انسولین بالای خون در این بیماران است. اگر شما دیابت دارید، به خصوص دیابت نوع اول بسیار مهم است که با پزشک خود در رابطه با تغییر رژیم غذایی خود مشورت کنید (18).
رژیم غذایی کتوژنیک از سال 1920 میلادی به کنترل تشنجی که به دلیل صرع ایجاد میشود، کمک کرده است. معمولا برای کودکانی که به صرع غیر قابل کنترل با دارو دچار بودند تجویز میشود. البته از رژیم کتوژنیک برای درمان بزرگسالان مبتلا به صرع هم استفاده شده که نتایج بسیار خوبی هم داشته است. معمولا گرفتن رژیم کتوژنیک باعث بهبود شرایط بیماری صرع و کاهش نیاز به استفاده از داروها میشود (19).
حتماً با پزشک خود برای درمان صرع که چه چیزی برای شما یا فرزندانتان خوب است، مشورت کنید.
این ها بر روی مغز و ستون فقرات و همچنین اعصاب، که این دو را به هم مرتبط می سازند، تاتیر میگذارند. یکی از این نوع بیماریها صرع است. اما رژیم غذایی کتوژنیک به بیماریهای دیگری نظیر آلزایمر، پارکینسون و اختلالات خواب کمک میکند. دانشمندان مطمئن نیستند چرا، اما این احتمالا این دلیل است که کتون هایی که بدن شما برای بدست آوردن انرژی میسوزاند، به حفاظت از سلولهای مغز شما در برابر آسیب کمک میکند.
این سندروم زمانی اتفاق میافتد که تخمدانهای یک زن بزرگتر ازآنچه باید باشند، می شود و کیسههای کوچک پر از مایع اطراف تخم ها تشکیل میشوند که دلیل آن سطح بالای انسولین است. رژیم لاغری کتوژنیک که انسولین تولیدی و مورد نیاز شما را کاهش میدهد که همراه با ایجاد تغغیرات در سبک زندگی نظیر ورزش کردن و کاهش وزن، به درمان آن کمک میکند.
رژیم غذایی کتوژنیک به ورزشکاران استقامتی مانند دوندگان و دوچرخه سواران کمک میکند. علاوه بر آن، در رشد عضلات و افزایش مقدار اکسیژن مورد نیاز بدن شما در هنگام انجام کارهای دشوار، موثر است. اما اگرچه این رژیم غذایی به ورزش کردن کمک میکند، ممکن است همانند دیگر رژیمها به اوج عملکرد شما کمک نکند.
عوارض رژیم غذایی کتوژنیک به طور معمول خطرناک نیستند. از عوارض آن میتوان به یبوست، کاهش قند خون یا سوء هاضمه اشاره نمود. البته در رژیم با کربوهیدرات کم، اثرات دیگری نظیر ایجاد سنگ کلیه یا افزایش سطح اسید بدن شود (اسیدوز).
علیرغم اینکه این رژیم برای افرادی که از نظر جسمی در سلامت هستند مشکلی ایجاد نمیکند اما این امکان نیز وجود دارد که در مواردی عوارضی نیز به دنبال داشته باشد. از این عوارض تحت عنوان کتوفلو (Keto Flu) یا آنفولانزای کتو نیز نام برده میشود. این عارضه چند روزی بیشتر به طول نخواهد انجامید و از علائم آن میتوان به ضعف در عملکرد مغز، افزایش اشتها، برخی مشکلات گوارشی، پایین آمدن سطح انرژی و نیز ناتوانی در تمرینات ورزشی اشاره کرد.
یکی دیگر از عوارض رژیم کتوژنیک برهم خوردن تعادل آب و مواد معدنی در بدن است. از این رو اضافه کردن اندکی نمک به وعده های غذایی روزانه و یا مصرف مکملهای مواد معدنی (با نظر پزشک) می تواند به بدن شما کمک کند.
با توجه به اینکه محتوای متناقض و سردر گم کننده زیادی در اینترنت در مورد رژیم کتوژنیک وجود دارد، ما رژیم کتوی 28 روزه
را بر اساس اصول علمی رژیم های کتوژنیک و به صورت پایه برای شما طراحی کرده ایم
در این برنامه از مواد غذایی ساده و مقرون به صرفه استفاده شده تا برای هر فردی قابل اجرا باشد،
مواد غذایی مورد نیاز شما در این رژیم عمدتا شامل مقداری گوشت، مرغ، تخم مرغ، سبزی و صیفی جات و روغن های طبیعی است
در طول این 28 روز علاوه بر برنامه غذایی روزانه، مشاوره و پاسخگویی به سوالات هم داریم
به علاوه این برنامه برای دوره های بعدی هم تا رسیدن به وزن ایده آل قابل تکرار هست، و نیازی به هزینه مجدد برای دریافت برنامه نیست
برنامه به صورت پایه ای طراحی شده ولی انعطاف پذیر هم هست، یعنی اگر کسی بخواد به برنامه تنوع بده و بعضی وعده ها
رو با وعده های کتویی دیگه ای جایگزین کنه، این امکان براش وجود داره و خللی در برنامه ایجاد نمیکنه
لیان ووگِل مدرس دانشگاه و مرّبیِ تغذیه و رژیم درمانی است که در سال
2007 از دانشگاه علوم تغذیه طبیعی کانادا با کسب مدرک ممتاز فارغ التحصیل
شد و سپس با کمک همسر خود موسسه Healthful Pursuit را در ایالات متحده
تاسیس نمود. این موسسه تاکنون به بیش از 5 میلیون نفر در سه سال اخیر
کمک کرده است تا از طریق اجرای رژیم کتوژنیک، سیستم غذایی خود و در نتیجه
سلامتی و تناسب اندام خود را دچار تحول اساسی نمایند.
لیان در آپریل سال 2017 تجربیات ده ساله خود را در زمینه آموزش رژیم های کتوژنیک، در قالب کتابی با عنوان “KETO DIET”
منتشر نمود که با استقبال چمشگیری در سراسر دنیا مواجه گردید. این کتاب یک راهنمای کامل و قدم به قدم برای اجرای
درست رژیم کتوژنیک است و تا کنون میلیون ها نسخه از آن در سراسر دنیا به فروش رفته است. ضمنا این کتاب در صدر لیست
کتاب های پرفروش سایت آمازون (در ژانرکتاب های رژیم درمانی) قرار دارد
برای مشاهده کتاب در سایت آمازون به این صفحه بروید: ( لینک کتاب KETO DIET در سایت آمازون )
متاسفانه هموطنان عزیز ایرانی به دلایل زیادی همچون تحریم های خرید اینترنتی
و در برخی موارد عدم تسلط کافی به زبان انگلیسی، نمی توانند به راحتی به منابع
علمی و به روز در زمینه رژیم های کارآمد لاغری دسترسی داشته باشند و همین
موضوع سبب شده تا کاهش وزن و دستیابی به تناسب اندام برای بسیاری از ما به
یک رویای دور و تقریبا دست نیافتنی تبدیل شود. درحالیکه امروزه متدها و تکنیک های
جدید بسیاری در حوزه لاغری و کسب سلامتی و تناسب اندام در دنیا معرفی شده اند،
که مورد استفاده میلیون ها نفر قرار گرفته و زندگی آنها را از جهات مختلف دچار تحول اساسی کرده است.
برنامه رژیم کتوژنیک برای لاغری